महाराष्ट्र योजना 2024: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी कल्याणकारी योजना
महाराष्ट्र राज्यातील 65 वर्षे आणि त्यापेक्षा अधिक वयाच्या नागरिकांना त्यांच्या वृद्धावस्थेत अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो. शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याशी संबंधित समस्या वाढत्या वयानुसार गंभीर होतात, ज्यामुळे त्यांना विशेष उपचारांची आवश्यकता असते. या समस्यांचा सामना करताना, अशा नागरिकांना योग्य प्रकारे सहाय्य मिळणे अत्यंत आवश्यक आहे.
महाराष्ट्र सरकारने या वृद्ध नागरिकांच्या समस्यांना लक्षात घेऊन 6 फेब्रुवारी 2024 रोजी “मुख्यमंत्री व वयोश्री योजना” सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश राज्यातील ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या दैनंदिन जीवनातील गरजांसाठी अत्यावश्यक उपकरणे आणि वित्तीय सहाय्य उपलब्ध करून देणे आहे.
मुख्य वैशिष्ट्ये आणि अंमलबजावणी प्रक्रिया
1. लाभार्थ्यांची निवड आणि दस्तऐवज पडताळणी :
महाराष्ट्र योजना 2024 अंतर्गत लाभार्थ्यांची निवड विशिष्ट निकषांवर आधारित केली जाणार आहे. आधार कार्ड, बँक खाते यांसारख्या आवश्यक दस्तऐवजांची पडताळणी केली जाईल. ही प्रक्रिया सुरुवातीला सेंट्रल सोशल एंटरप्राईजेस ऑर्गनायझेशन या नोडल एजन्सीद्वारे केली जाणार होती. मात्र, आता या कार्याची जबाबदारी महानगरपालिका, जिल्हाधिकारी, आणि आयुक्त यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीवर सोपवण्यात आली आहे.
2. थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) प्रणाली :
या योजनेतून लाभार्थ्यांना थेट आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी DBT प्रणालीचा वापर करण्यात येणार आहे. या योजनेच्या वितरणासाठी पुणे येथील समाज कल्याण आयुक्तांना वितरण अधिकारी म्हणून नेमण्यात आले आहे. ही प्रणाली सुरक्षित आणि पारदर्शक पद्धतीने लाभार्थ्यांपर्यंत सहाय्य पोहोचवेल.
3. लाभार्थ्यांसाठी आवश्यक निकष :
महाराष्ट्र योजना 2024 चा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थ्यांनी 65 वर्षे पूर्ण केलेले असणे आणि त्यांच्याकडे आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे. योजनेत समाविष्ट होण्यासाठी ही दोन निकष अनिवार्य आहेत.
4. निधी वितरण प्रक्रिया :
या योजनेतून प्रदान करण्यात येणारा निधी तीन हजार रुपयांच्या मर्यादेपर्यंत ऑनलाइन माध्यमातून वितरित केला जाईल. हा निधी लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केला जाईल, ज्यासाठी आधार लिंक असलेले बचत खाते आवश्यक आहे.
5. सदस्य सचिव आणि तक्रार निवारण प्रक्रिया :
या योजनेची अंमलबजावणी प्रभावीपणे करण्यासाठी सहाय्यक आयुक्त, समाज कल्याण, यांना सदस्य सचिव म्हणून नेमण्यात आले आहे. तसेच, आयुक्त, समाज कल्याण पुणे हे तक्रार निवारण आणि अभिप्राय सेवा देण्यासाठी आवश्यक पावले उचलणार आहेत, ज्यामुळे योजनेचे कार्यक्षेत्र आणखी प्रभावी होईल.
महाराष्ट्र योजना 2024 अंतर्गत राज्यातील ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या वृद्धावस्थेत आवश्यक असणारे सर्व प्रकारचे सहाय्य मिळवून देण्याचा शासनाचा प्रयत्न आहे. या योजनेच्या अंमलबजावणीमुळे राज्यातील लाखो ज्येष्ठ नागरिकांचे जीवन अधिक सुलभ होईल, अशी अपेक्षा आहे.