लेक लाडकी योजना: मुलींच्या उज्ज्वल भविष्याची शाश्वती
सध्या राज्यभरात मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेची चर्चा जोरदार होत आहे. या योजनेमुळे महिलांना आर्थिक सहाय्य मिळू लागले आहे, परंतु दुसरीकडे राज्य सरकारकडून राबवली जाणारी ‘लेक लाडकी योजना’ अनेकांना माहीतच नाही. ही योजना मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी एक मोठं पाऊल आहे, ज्याद्वारे मुलींना एकूण एक लाख एक हजार रुपये आर्थिक मदत दिली जाते. आज आपण या योजनेविषयी सविस्तर माहिती घेऊया.
लेक लाडकी योजनेचे उद्दिष्टे
लेक लाडकी योजनेचा मुख्य उद्देश राज्यातील मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी विविध स्तरांवर मदत करणे आहे. 1 एप्रिल 2023 रोजी राज्य सरकारने माझी कन्या भाग्यश्री (सुधारित) या योजनेचे आधुनिकीकरण करून ‘लेक लाडकी’ योजना सुरू केली. या योजनेमुळे मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन मिळते आणि त्यांच्या शिक्षणाला चालना मिळते. याशिवाय, बालविवाह रोखणे, मुलींचा मृत्यूदर कमी करणे, आणि कुपोषणाला आळा घालणे या उद्दिष्टांसाठी ही योजना महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. मुलींच्या जन्मदर वाढवणे आणि त्यांना शालेय शिक्षणात टिकवणे यावरही या योजनेद्वारे विशेष भर दिला जातो.
लेक लाडकी योजनेचे लाभ
लेक लाडकी योजनेअंतर्गत, पिवळे आणि केशरी रेशनकार्डधारक कुटुंबातील मुलींना विविध टप्प्यांवर आर्थिक सहाय्य दिले जाते. मुलीच्या जन्मानंतर पहिल्या टप्प्यात 5,000 रुपये दिले जातात. नंतरच्या टप्प्यांमध्ये, मुलगी पहिल्या इयत्तेत गेल्यानंतर 6,000 रुपये, सहावीत गेल्यावर 7,000 रुपये, अकरावीत गेल्यावर 8,000 रुपये, आणि मुलीच्या 18 वर्षे पूर्ण झाल्यावर 75,000 रुपये देण्यात येतात. या सर्व मदतीची एकूण रक्कम एक लाख एक हजार रुपये इतकी आहे. हे आर्थिक सहाय्य मुलींच्या शिक्षणासाठी, आरोग्यासाठी, आणि इतर गरजांसाठी वापरले जाऊ शकते, ज्यामुळे तिच्या भविष्याची शाश्वती निर्माण होते.
योजनेच्या अटी आणि शर्ती
लेक लाडकी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही विशेष अटी आणि शर्ती लागू आहेत. ही योजना पिवळे आणि केशरी रेशनकार्डधारक कुटुंबांतील मुलींसाठी आहे. योजनेचा लाभ 1 एप्रिल 2023 रोजी किंवा त्यानंतर जन्मलेल्या मुलींना मिळेल. कुटुंबातील पहिल्या किंवा दुसऱ्या अपत्यासाठी ही योजना लागू असेल, मात्र, अर्ज करताना कुटुंब नियोजन प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे. जुळी मुली जन्माला आल्यास, या योजनेंतर्गत त्या दोघींनाही लाभ मिळू शकतो, परंतु यासाठी मात्या-पित्याने कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया केलेली असणे आवश्यक आहे.
1 एप्रिल 2023 पूर्वी जन्मलेल्या मुलींना ही योजना लागू नाही, परंतु योजनेच्या अटींच्या अनुषंगाने, दुसऱ्या मुलीचा जन्म 1 एप्रिल 2023 नंतर झाल्यास आणि कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया केलेली असल्यास, त्या मुलीला या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. लाभार्थीच्या कुटुंबाचे महाराष्ट्र राज्यातील निवासी असणे आवश्यक आहे आणि बँक खाते देखील महाराष्ट्रातच असणे गरजेचे आहे. याशिवाय, कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न एक लाख रुपयांपेक्षा अधिक नसावे.
आवश्यक कागदपत्रे
लेक लाडकी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
1. लाभार्थीचा जन्मदाखला.
2. कुटुंब प्रमुखाचा उत्पन्न दाखला (एक लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावा).
3. लाभार्थीचे आधार कार्ड (प्रथम लाभावेळी ही अट शिथील राहील).
4. पालकांचे आधार कार्ड.
5. बँकेच्या पासबुकच्या पहिल्या पानाची छायांकित प्रत.
6. पिवळे अथवा केशरी रेशनकार्ड – साक्षांकित प्रत.
7. मतदान ओळखपत्र.
8. शिक्षणाच्या टप्प्यावरील लाभाकरिता संबंधित शाळेचा दाखला.
9. कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया प्रमाणपत्र.
10. अंतिम लाभासाठी मुलीचा विवाह झालेला नसणे आवश्यक.
निष्कर्ष
लेक लाडकी योजना ही महाराष्ट्रातील मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी एक प्रभावी योजना आहे. मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देऊन, त्यांच्या शिक्षणाला चालना देणे आणि त्यांच्या आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून मदत करणे हे या योजनेचे महत्त्वाचे उद्दिष्ट आहे. मुलींना आर्थिक सहाय्य मिळाल्यामुळे त्यांच्या भवितव्यासाठी नवी दिशा मिळते, तसेच त्यांच्या पालकांनाही आर्थिक सुरक्षिततेची भावना निर्माण होते. जर तुम्ही या योजनेचे पात्र लाभार्थी असाल, तर या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक त्या सर्व अटी आणि शर्तींची पूर्तता करा आणि आपल्या मुलीच्या उज्ज्वल भविष्याची पायाभरणी करा.