ST Free Travel साठी नवीन नियम: कोणाला मिळणार नाही मोफत सेवा? जाणून घ्या एसटी महामंडळाचा ताजा GR

महाराष्ट्र शासनाने मागील वर्षापासून ‘ST Free Travel’ योजनेअंतर्गत ‘Amrut Yojana’ लागू केली आहे. ही योजना महाराष्ट्रातील विविध वयोगटातील नागरिकांना सार्वजनिक वाहतूक सेवेचा लाभ मिळवून देण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे राज्यातील सर्वसामान्य नागरिकांना स्वस्त, सुलभ, आणि समावेशक वाहतूक सुविधा पुरवणे. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांच्या समता, न्याय आणि समावेशकतेच्या विचारांवर आधारित असलेली ही योजना राज्याच्या प्रगतीमध्ये महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

अमृत योजनेचा प्रवास

‘ST Free Travel’ योजनेअंतर्गत सुरू करण्यात आलेली ‘Amrut Yojana’ महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाच्या (एसटी) बससेवेच्या माध्यमातून राबवली जाते. या योजनेतून 21 ते 75 वर्षे वयोगटातील नागरिकांना एसटी बसमध्ये मोफत प्रवासाची सुविधा देण्यात येत होती. 75 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांना आधार कार्ड किंवा इतर ओळखपत्र सादर करून एसटी बसमध्ये मोफत प्रवासाची सुविधा मिळत होती.

तसेच, महिलांना या योजनेत विशेष सवलत देण्यात आली आहे, ज्यायोगे त्यांना एसटी बसमध्ये प्रवास करताना 50% सवलत दिली जाते. यामुळे महिला प्रवाशांना त्यांच्या दैनंदिन प्रवासात मोठी मदत झाली आहे. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांनी महिला सक्षमीकरणासाठी दिलेल्या योगदानाला ध्यानात घेऊन या योजनेत महिलांना विशेष प्राधान्य दिले गेले आहे.

लाभार्थींची श्रेणी

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी नागरिकांच्या वयोमर्यादेनुसार काही नियम आहेत. ‘ST Free Travel’ योजनेतून खालील प्रकारच्या नागरिकांना लाभ मिळतो:

1. 21 ते 75 वर्षे वयोगटातील नागरिक
2. 75 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिक (आधार कार्ड किंवा इतर ओळखपत्र दाखवून)
3. महिला नागरिक (आधार कार्डाच्या आधारे 50% सवलत)

नवीन बदल

सर्वसामान्य नागरिकांसाठी महत्त्वाची घोषणा महाराष्ट्र राज्याचे उपमुख्यमंत्री श्री. अजित पवार यांनी केली आहे. त्यांनी स्पष्ट केले की, आता ‘ST Free Travel’ योजनेत फक्त 75 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांनाच मोफत प्रवासाची सुविधा मिळणार आहे. 21 ते 75 वर्षे वयोगटातील नागरिकांना यापुढे या योजनेचा लाभ मिळणार नाही. मात्र, महिलांसाठी 50% सवलत कायम ठेवण्यात आली आहे.

यामुळे राज्यातील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी एक मोठी सोय उपलब्ध राहणार आहे. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांच्या सामाजिक न्यायाच्या विचारधारेनुसार, वृद्ध व्यक्तींना विशेष प्राधान्य दिले गेले आहे. वयोवृद्ध नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनात प्रवासाच्या अडचणी दूर करण्यासाठी ही योजना अत्यंत उपयुक्त ठरली आहे.

अमृत योजनेचा समाजावर होणारा परिणाम

‘ST Free Travel’ योजनेमुळे महाराष्ट्रातील ग्रामीण आणि शहरी भागातील नागरिकांना प्रवासाची मोठी सोय उपलब्ध झाली आहे. विशेषत: ग्रामीण आणि दुर्गम भागात राहणाऱ्या नागरिकांसाठी ही योजना वरदान ठरली आहे. पूर्वी, या भागातील नागरिकांना सार्वजनिक वाहतूक सेवा उपलब्ध नसल्याने त्यांना खासगी वाहतुकीवर अवलंबून राहावे लागायचे, ज्यामुळे त्यांच्या आर्थिक स्थितीवर प्रतिकूल परिणाम होत असे.

या योजनेने नागरिकांच्या आर्थिक भारावर देखील मोठी मदत केली आहे. ‘Amrut Yojana’ मुळे राज्यातील सर्वसामान्य नागरिकांना प्रवासाची सुलभता आणि सुरक्षितता प्राप्त झाली आहे. यामुळे, ज्येष्ठ नागरिक आणि महिलांना सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करून त्यांचे दैनंदिन कार्य पार पाडणे सोपे झाले आहे.

महिलांसाठी विशेष सवलत

‘ST Free Travel’ योजनेत महिलांसाठी 50% प्रवास सवलत देण्यात आली आहे, ज्यायोगे महिला प्रवाशांना मोठी आर्थिक मदत मिळते. महाराष्ट्रातील महिलांच्या सामाजिक आणि आर्थिक सक्षमीकरणाला या योजनेने मोठा हातभार लावला आहे. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांनी महिलांच्या शिक्षण आणि सक्षमीकरणासाठी केलेल्या कार्याचा आदर राखत, राज्य शासनाने महिलांना या योजनेत विशेष सवलत देऊन त्यांची वाहतूक समस्या सोडवली आहे.

महिला प्रवाशांसाठी या योजनेने प्रवासाचा खर्च कमी करून त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा घडवून आणली आहे. महिलांना सवलतीच्या प्रवासामुळे त्यांच्या दैनंदिन कामात अधिक आत्मविश्वास आणि सुरक्षितता प्राप्त झाली आहे.

अमृत योजनेतील बदलाचे परिणाम

श्री. अजित पवार यांच्या घोषणेनुसार, ‘ST Free Travel’ योजनेत आता 21 ते 75 वर्षे वयोगटातील नागरिकांना मोफत प्रवासाची सुविधा मिळणार नाही. या निर्णयाचा परिणाम राज्यातील मोठ्या प्रमाणातील प्रवाशांवर झाला आहे. पूर्वी या योजनेचा लाभ घेत असलेल्या नागरिकांना आता त्यांच्या प्रवासाच्या खर्चाचा विचार करावा लागणार आहे. परंतु, 75 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी मोफत प्रवासाची सुविधा कायम राहिल्याने त्यांना मात्र योजनेचा लाभ मिळत राहील.

याशिवाय, महिलांसाठी 50% सवलतीचा लाभ यापुढेही सुरू राहील, ज्यामुळे त्यांना प्रवासाच्या खर्चात सवलत मिळतच राहील. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांच्या विचारांनुसार महिलांच्या प्रगतीसाठी शासनाने या सवलतीला प्राधान्य दिले आहे.

निष्कर्ष

‘ST Free Travel’ अंतर्गत ‘Amrut Yojana’ ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाची योजना आहे, ज्यायोगे नागरिकांना सार्वजनिक वाहतुकीचा स्वस्त आणि सुलभ लाभ मिळतो. ‘Mahatma Jyotirao Phule’ यांची सामाजिक न्याय आणि समतेची विचारधारा या योजनेच्या मुळाशी आहे. ही योजना राज्यातील ज्येष्ठ नागरिक आणि महिलांसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरली आहे.

अमृत योजनेतील नवीन बदलामुळे 21 ते 75 वर्षे वयोगटातील नागरिकांना मोफत प्रवासाच्या सुविधेपासून वंचित राहावे लागेल, परंतु ज्येष्ठ नागरिक आणि महिलांना या योजनेतून अजूनही महत्त्वपूर्ण लाभ मिळत राहतील. राज्यातील वाहतूक सुविधांचे सुलभीकरण आणि समावेशकता वाढवण्यासाठी ‘ST Free Travel’ योजना महत्त्वाची ठरली आहे.